Ofissizler Bursa’daydı!
Ofissizler İstanbul dışına açılmaya devam ediyor. İzmir ve Ankara’da düzenlediğimiz tanışma etkinliklerinden sonra 25 Ocak günü Bursa’daydık. “Freelance Çalışanlar Nasıl Güçlenir?” adı altında Bursa Nexlab’te düzenlediğimiz atölye çalışması oldukça verimli geçti. Öncelikle Ofissizler olarak freelance çalışanların sorunlarına dair İstanbul’da yürüttüğümüz çalışmaları aktardık. Sonrasında da Bursalı freelance çalışanların sorunlarını paylaşıp çözüm önerileri geliştirdikleri bir atölye düzenledik. Atölye katılımcılarının en çok vurguladığı konu; ancak birliktelik ve örgütlülük ile bu sorunların çözülebileceğine dair inançlarıydı.
Atölye katılımcılarından freelance çalışmaya dair deneyimledikleri sorunları topladıktan sonra üç temel sorun belirlemelerini istedik. Gruplar halinde bu sorunların temel nedenleri, hayatlarındaki etkileri ve öngördükleri çözümleri yazmalarını istedik. Sonrasında her grup diğer gruplara kısa bir sunum yaptı.
Tek Başınalık
İlk grubun tartışmayı tercih ettiği sorun tek başınalık oldu. Freelance çalışmanın tek başına iş bulmak, işi idare etmek, tahsilat gerçekleştirmek ve sağlık sorunları gibi sorunlarla uğraşmak gibi pek çok şeyle yalnız mücadele etmeyi beraberinde getirdiğine dikkat çekildi. Freelance çalışanların işveren nezdinde saygın görülmemesinin de önemli bir sorun olduğu vurgulandı. Markalaşmadıkça saygınlığı tesis etmenin zor olması freelance çalışanların emeğini de oldukça değersizleştiriyor. Bu durumda freelance çalışma düşük ücretin ve düzensiz mesainin mübah görüldüğü bir çalışma biçimine dönüşebiliyor. Öte yandan fatura kesmek ve ofis tutmak gibi kurumsal saygınlık kazandırabilecek masrafların altına girmek ise çoğu freelance çalışan için mümkün değil.
Buna çözüm olarak giderlerin ortaklaştırılabileceği kurumsallıkların işe yarayabileceği aktarıldı. Örgütlenmenin, belki bir birlik ya da oda gibi bir yapılanmanın uygun olabileceği paylaşıldı. Sektöre özgü asgari ücretlerin belirlenmesi ve sosyal medyanın etkin kullanımının da önemli çözümler olabileceği belirtildi. Son olarak freelance çalışanların birbirlerine takas usulü iş yapmalarının ve iş öğretmelerinin de kıymetli bir dayanışma biçimi olacağı aktarıldı.
Ödeme
İkinci grubun tartıştığı konu ise freelance yapılan işlerde yaşanan ödeme sorunlarıydı. Ödemeyi tahsil edememek ya da başta anlaşılandan daha düşük ücretin ödenmesi başı çeken sorunlardan. Sözleşmesiz çalışma ve freelance çalışanın hukuki bir dayanağının olmaması bunun nedenleri arasında gösterildi. Freelance çalışanın kurumsal bir kimliğinin olmaması da yine bu sorunun ortaya çıkmasını kolaylaştıran bir etmen olarak bahsedildi. Ödeme almakta zorlanan freelance çalışanlar kira ve fatura gibi en temel masraflarını karşılamakta güçlük çektiklerini aktardı. Sosyalleşememe ve kişinin yaptığı işten soğuyup motivasyonunu kaybetmesi de bahsedilen etkiler arasındaydı.
Bu sorunun çözümünün de öncelikli olarak freelance çalışanların bir araya gelip örgütlenmesinde yattığı vurgulandı. Mevcut düzende freelance çalışandan şirketleşmesi bekleniyor ancak bu freelance çalışanı yanlış tanımlayan bir durum. Freelance çalışanlar patron değil, çalışanlardır ve bu masrafları ödemekten uzak bir gelir seviyesine sahipler. Bu noktada öne çıkan iki öneri oldu. İlki bir araya gelip faturalandırma, mekan gibi sorunların ortak çözülmesi. İkinci öneri ise yasal değişiklik ile freelance çalışmaya uygun bir güvence biçiminin getirilmesini talep etmekti.
Sürdürülebilirlik
Son grubun konusu ise freelance işlerde yaşanan sürdürülebilirlik sorunuydu. Ortak çalışma arkadaşlarının olmaması ve her şeyi tek başına yapmak freelance çalışmayı sürdürmeyi zorlaştıran bir etken olarak anıldı. Freelance çalışanın zamanını tek başına organize etmesi de disiplin sorunlarına yol açabiliyordu. Maddi güvenceden yoksun, sözleşmesiz çalışmanın yanı sıra işbirliği yapacak insanları bulmakta yaşanan sorun da freelance çalışmanın sürdürülebilirliğini olumsuz etkileyen nedenler olarak bahsedildi. Çoğu kez tek başına çalışan freelance çalışan işi nasıl yapacağını, müşteri ile nasıl diyaloga gireceğini ve projeyi nasıl yöneteceğini de kestirmekte güçlük çekebiliyordu.
Bu sorun dolayısıyla freelance çalışanlar kendilerini tükenmiş halde bulabiliyorlar. Bazı işlerinin yarım kaldığını, bazılarını ise yetiştiremediklerini aktardılar. Maddi açıdan kazanım elde edemeyince de özgüven kaybına uğradıklarını ifade ettiler. Bu noktada toplumun da kendilerini yargılamasından ötürü yeni iş arayışlarına girebildiklerini belirttiler. Motivasyonun düştüğü bu noktada kişinin işine olan inancını da kaybettiği ve kendini geliştirme kaygısını bıraktığı bahsedildi. Kısacası gelirdeki düzensizlik kişinin mesleğinden soğuması gibi kalıcı bir hasara da yol açıyor.
Buna çözüm olarak farklı disiplinlerden freelancelerin ve meslektaşların bir araya gelebildiği ve yapılan işlere alt limit ücret belirleyebilecek bir örgütlenmenin gerekli olduğu sonucuna ulaşıldı. Sendikalaşma veya odalaşma gibi çözümler anıldı. Freelance çalışanların hukuki sorunlarında arkasında olabilecek bu kurumun işlere de aracılık edebileceği paylaşıldı. Atölye çalışmaları ile freelance çalışanlar arasında ve şirketlerde freelance çalışmaya yönelik algının güçlendirilebileceği belirtildi.
Sonuç
Ofissizler olarak belirtilen çözüm önerilerinin pek çoğunu gündemimize almış bulunuyor; bunları beraber gerçekleştirmek için tüm freelance çalışanları aramızda görebilmeyi umut ediyoruz. Bu verimli atölye için katılan ve düzenlemede katkısı olan herkese çok teşekkürler. Bursa’da ve diğer illerde neler yapılabileceğini tartışabilmek için de herkesi online sohbet platformumuz olan Baloncuk’a bekleriz.
